معرفی شهرستان بن | استان چهارمحال و بختیاری

معرفی شهرستان بن

استان چهارمحال و بختیاری

معرفی مختصر شهرستان بن

شهرستان بن یکی از شهرستان‌های زیبای استان چهارمحال و بختیاری است که در سال ۱۳۹۱به شهرستان ارتقا یافت.

مرکز این شهرستان «شهر بن» است.

شهربن یکی از شهرهای ترک زبان استان چهارمحال و بختیاری است و شمالی ترین شهر این استان و در نزدیکی سد زاینده رود قراردارد.

شهری با مناظر طبیعی دیدنی و جذاب ، که به دلیل دارابودن اماکن مذهبی و متبرک و مردمی متدین و مومن از جمله شهرستان های پرگردشگر استان محسوب می شود .

و دارای شهری به نام وردنجان نیز هست.

این شهرستان شامل دو بخش مرکزی به مرکزیت بن و بخش شیدا به مرکزیت روستای یان چشمه می باشد.

از دیگر روستاهای این شهرستان میتوان به حیدری، شیخ شبان، آزادگان، تومانک، بارده، جمالو، ورعبدالله، پهنا، لارک و کرسنگ اشاره کرد .

شهرستان بن به قطب ایثار و شهادت استان چهارمحال و بختیاری معروف است ، چون این شهرستان نسبت به شهرستان های دیگر استان بیشترین شهید ، جانباز و آزاده را تقدیم ایران اسلامی نموده است.

 روستای شیخ شبان این شهرستان بیشترین شهید، جانباز و آزاده را دارد. و گلزارشهدای این روستا نماد ملی گلزار شهدای روستای نمونه ایثارگری کشور معرفی شده است.

و شهر بن بیشترین شهید،جانباز و آزاده را در بین شهرهای استان دارا می باشد.

موقعیت جغرافیایی:

شهر مذهبی بن  مرکز شهرستان بن در  25 کیلومتری شمال غربی مرکز استان شهرکرد واقع شده است ، از شمال به زاینده رود و یانچشمه از جنوب به وردنجان . تومانک وهرچگان ، از شرق به سامان . چم خلیفه و از غرب به روستای لارک و شیخ شبان محدود است

شهر بن در حاشیه جاده ای قرار دارد که شهرکرد مرکز استان را به سد زاینده رود و از آنجا به داران و از طرف دیگر به استان مرکزی متصل می سازد این شهر بر روی عرض جغرافیایی 32در 33درجه و طول جغرافیایی 45 در 50 درجه قرار گرفته است و ارتفاع آن از سطح دریا 2200متر می باشد . جمعیت شهر بِن در حدود 15000 نفر است که به زبان ترکی تکلم می کنند.

پیشینه شهر بن:

پیشینه شهر بن را برخی به دوران اشکانی و حتی پیش از آن نسبت داده اند و با استناد به آثار موجود در کوه افغان که دال بر وجود آتشکده ها و عبادت گاه های کهن وگورهایی به سبک آن دوره هستند پیدایش اولین تمدن در این منطقه مربوط به آن دوره میدانند. برخی دیگر با تکیه بر سفالینه های یافت شد در مزارع بن که قدمتی هم عصر سلجوقیان دارند شکل گیری بن را به آن دوران نسبت میدهند و بعضی دیگر معتقدند یکجا نشینی در بن از دوران صفویه آغاز و با سکنای قزل باش های آذری زبان که دلایل سیاسی و استراتژیک توسط شاه صفوی صورت پذیرفته ، شکل گرفته است؛

هر کدام از نظریات فوق مستند و قابل بررسی می باشند که مع الاسف کمتر به صورت تخصصی این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. امید که در آینده نزدیک به همت جوانان مستعد و متخصص این دیار از این معما پرده برداشته شود.

شهر بن از جمله شهرهای قدیمی چهارمحال و بختیاری است در افواه این گونه به جا مانده که قبل از آنکه شهر در این محل ایجاد گردد اجداد و ساکنان فعلی در ادامه دره ای که هم اکنون شهر در آن موجود است و در نزدیکی امامزاده بابا پیر احمد (ع) ساکن بوده اند که به مرور زمان به مکانی به نام چغایرد (جیقید) و (کامال) و در نهایت در این مکانی فعلی اسکان پیدا می کنند.

که  سرزمین اولیه  آنها- مناطقی کود و نا امن بوده  و به مرور به این ناحیه که دارای چشمه های متعدد و دشت های بزرگ برای کشاورزی  داشته است، مهاجرت کرده اند. از طرف دیگر با توجه به این که شهر بن از جمله شهر هایی است که به دلیل مقاومت مردم آن در مقابل افغانها سقوط نمی کند می توان یقین پیدا کرد که این شهر در آن زمان از جمله نقاط آباد منطقه چهار محال بختیاری بوده است . توجه در ریشه لغوی و وجه تسمیه شهر بن نیز تا حدودی واقعیت را روشن  می سازد .

وجه تسمیه بن :

درباره وجه تسمیه شهر بن چند قول وجود دارد:

1- افراد مسن وسالخورده در مورد وجه تسمیه بن می گویند شهر بن ازنظر موقعیت جغرافیایی در محدوده ای در بین حوزه نفوذ خوانین بختیاری و خوانین قشقایی بوده و از این نظر به بین معروف بوده که به مرور کلمه بین به بن تغییر یافته است .

2- برخی دیگر می گویند در اصل بین ، میان و وسط بوده است که آبادی میان دو رشته کوه افغان (قوقان) و کوه جنگی بن  می باشد.یا مکانی که بین تپه و کوه قرار گرفته باشد،شهر بن تقریبا بین تپه (قارایول) (راه سیاه) و کوه جنگی کشیده شده است. به خاطر نا امنی مردم بیشتر در جاهای مرتفع خانه های خود را بنا می کردند و در طول سالیان گذشته حرف (ی) را از کلمه بین حدف کرده و به صورت خلاصه بن(با کسر ب) به کار برده اند.

3- بعضی دیگر معتقد هستند کلمه بِن از لغت بُن به معنی ریشه آمده است بدین معنی که چون شهر بن در دامنه کوه قرار گرفته در قدیم می گفتند شهری که در بُنِ کوه (ریشه کوه) قرار گرفته است . چرا که خانه های واقع در خیابان جانبازان مشهور به قوزی دقیقا در کنار کوه ساخته شده است و نام این کوه ، کوه جنگی می باشد، شبیه اژدهاست که سر آن در جهت شرق کشیده شده  و دم آن در جهت غرب واقع گردیده است.

 4- و به قول دیگر:  برابر تلفظ کلمه در زبان عامیانه با کسر "ب" می باشد که بعضی اعتقاد دارند دراصل با ضم " ب" بوده  وبه معنی بنچاق و ریشه واساس منطقه بوده است.

5- کلمه «بین» در ترکی آذری به معنای «هزار» می باشد که مردم ترک زبان این منطقه هنوز هم نام« بن» را « بین» تلفظ می کنند. که شاید به دلایلی اسم این منطقه را بین یا همان هزار گذاشته شده است.

 زبان مردم شهر بن:

بر اساس تحقیقا انجام شده گویش ترکی بِن با زبان ترکی آذری و تا حدودی استانبولی قرابت بسیاری دارد که این امر نشان دهنده این نکته است که اجداد مردمان بِن عشایر آذری زبانی بوده اند که در زمان حکومت صفویه برای تعدیل نیروی عشایر بومی منطقة چهارمحال و بختیاری در این مکان اسکان داده شده اند همچنین در این تحقیقات به این نکته اشاره شده است که با توجه به گویش خاص مردم بِن انتساب آنها به عشایر ترک زبان قشقایی نادرست می باشد و احتمالاً اجداد اهالی بِن قسمتی از طوایف قزلباش  ( هفت طایفة ترک منطقة آذربایجان در زمان صفویه ) بودند که در زمان صفویه به این منطقه کوچ داده شده اند .)

برخلاف شهرها و روستاهای مجاور که به لهجه ترکی قشقایی تکلم می‌کنند به چند دلیل می‌توان گفت که لهجه مردمان این قوم لهجه‌ای بینابین لهجه ترکی آذری و زنجانی است.

۱- برخی واژگان و اصوات در این لهجه وجود دارد که در گویش آذری و زنجانی وجودداشته ولی درگویش قشقایی نیست مانند:اصوات ؤ و ؤؤ مثال: سؤز به معنای سخن یا کؤؤل به معنای خاکستر که در گویش قشقایی "سز" و "کیل" خوانده می‌شود.همچنین بسیاری از کلمات و اسامی.

۲- وجود ضرب المثل‌ها و اشعار عامیانه رایج در فرهنگ عامه اهالی این شهر که همان ضرب المثل‌های لهجه آذری است.

۳- وجود حکایتها و داستانهای عاشقانه اسطوره‌های فرهنگ آذری مانند افسانه‌های "کرم و اصلی" "ریحان سردار""کور اوغلی" و …

4-وجودشعرهای ترکی شاعران قدیم شهر بن که واژه ها بیشتر ترکی آذری استانبولی است.

شغل:

شغل بیشتر مردمان بِن درقدیم کشاورزی ، باغداری و دامپروری بوده است .ولی اکنون اکثرمردم بن در ادارات ، سازمان ها و شرکت ها مشغول به کار هستند و جوانان شهربن درعرصه علم موفقیت های زیادی بدست آوردند و دکتر و مهندس های زیادی از شهر بن در کشور خدمت می کنند و حتی در خارج از کشور هم مشغول کار و تحصیل هستند .

عمده ترین محصولات گیاهی شهر بن:  شیرین بیان ، گل ختنی ، خاک شیر و ریواس می باشد.

 محصولات باغی شامل : آلوچه ، بادام ، گردو ، انگور ، هلو ، زردآلو ، و... می باشد .


 

مناطق گردشگری شهرستان بن

مناطق زیارتی ، سیاحتی

    امامزاده سید احمد (ع) معروف به باباپیر احمد شهر بن

    امامزاده سید بهاءالدین محمد روستای شیخ شبان

    امامزاده سید محمد(ع)(برادر امام رضا (ع)) روستای بارده

    امامزاده حارث بن علی(ع)  روستای جمالو

    زیارتگاه بابا محمود شهر بن

    مزارشهدا و مقبره شهدای گمنام

مناطق طبیعی ، تفریحی

    مجتمع تفریحی گرداب بن

    حاشیه رودخانه زاینده رود قبل ازسد زاینده رود دراطراف روستای آزادگان

    دریاچهٔ سد زاینده رود

    حاشیه رودخانه زاینده رود بعد از سد زاینده رود در منطقه باباپیراحمد بن

    منطقه حفاظت شده شیدا

    باغات درازدره بن و درختان کهنسال

    پیست اسکی روستای بارده

    پیست اسکی روستای شیخ شبان

    شهرک توریستی ، گردشگری شیدا

    غارهای شگفت انگیز کوه افغان (غوغان)

    چهل دخترون شهر وردنجان

    سد خاکی روستای تومانک

مناطق تاریخی

    کوه افغان بن و بقایای باقیمانده از حمله افغان‌ها

    قلعه تاریخی روستای بارده

    پل های تاریخی حاج الله یار و حاج مهدی شهر بن

    پل تاریخی روستای بارده

    حمام تاریخی در شهر بن، روستای بارده و روستای شیخ شبان

    مسجد تاریخی شهر وردنجان و روستای بارده

    قنات های تاریخی چند صدساله

    قلعه تاریخی حسین میرزائی ها در شهر بن

 معرفی استان چهارمحال و بختیاری